Obsessie voor "gezond" eten?

Bron: Ayla Janssen | Diëtist PowerSlim
12 september 2016

Tegenwoordig zie je bijna geen Instagram of Facebook account meer voorbij komen zonder een aantal foto’s van een supergezond ontbijtje of lunch of iemand die aan het hardlopen is of yoga aan het doen is op het strand. En er zijn ook genoeg accounts die zich alleen maar gericht hebben op gezondheid, met hippe namen waarin zeker de volgende termen in voorkomen #fit, #organic, #fitness, #foodie en noem maar op. Gezond doen en zijn is helemaal hip en happening. Ik was natuurlijk geen diëtist geworden als fit zijn en gezond en lekker eten ook niet met mijn passie zou zijn, maar er zijn mensen bij die compleet doorslaan in hun healthy lifestyle. En daar is inmiddels ook een term voor, namelijk: orthorexia.

Wat is orthorexia?

Het is geen officiële erkende eetstoornis zoals anorexia of boulimia, maar het is wel degelijk een eetstoornis, wederom van psychische aard. Het wil zeggen dat diegene helemaal gefocust is op gezond eten en niks meer wil eten wat (in zijn ogen) niet goed voor hem is. Vaak begint het met het schrappen van een enkel voedingsmiddel, zoals bijvoorbeeld helemaal geen rood vlees meer eten, maar kort daarop volgen er snel meer. Het een na het andere voedingsmiddel wordt uitgesloten omdat ze bang zijn dat het niet gezond is. Dit gedrag resulteert uiteindelijk in een eenzijdig eetpatroon, waar ze soms nog alleen maar rauwe groentes eten. De rest durven ze gewoonweg niet meer te eten.

Je snap dat op deze manier mensen met orthorexia op den duur erg veel voedingsstoffen tekort komen en uiteindelijk kunnen ze ondervoed raken en/of (ernstig) ondergewicht krijgen.

De kenmerken zijn:

• Obsessie voor gezond eten
• Gewichtsverlies (ondergewicht)
• Het eten van veel rauwe groentes

Dat dit niet gezond is lijkt me vrij duidelijk en dit is natuurlijk ook het uiterste. Maar er zijn ook genoeg ‘gewone’ mensen zonder orthorexia die schrikken als ze een aardappel zien of als er alleen nog maar een banaan op de fruitschaal ligt. Iedereen heeft wel bepaalde (eigenlijk gezonde) voedingsmiddelen die hij of zij bestempelt als ‘ongezond’. Je kunt immers tegenwoordig zoveel lezen op internet en iedereen trekt zijn eigen conclusies. Ook als je net aan het PowerSlimmen bent ben je misschien wel meer met voeding bezig dan je gewend was. Vooral de eerste weken, misschien maanden, moet je vaak wennen aan dat je ‘ineens zo vaak moet eten’ of ‘ineens zoveel groentes moeten eten’. Vaak duurt het even voor je je draai hebt gevonden, maar uiteindelijk vind je die en voelt jouw nieuwe, gezonde levensstijl als vanzelf.

Hoe vind je daar zelf nou een balans in?

En wat is nu gezond? Eet zoveel mogelijk verse, onbewerkte producten, zonder suiker en andere toevoegingen zoals:

• Verse groentes
• Vers fruit
• Vlees
• Vis
• Kwark
• Kaas
• Volkoren producten zonder toegevoegde suikers

En probeer hier ook (met name met de groentes en fruit) lekker mee te variëren. (Let op, voor de PowerSlimmers onder ons: kijk op je fasekaart welke producten zijn toegestaan in jouw fase).

Drink verder thee of water dat je lekkerder maakt met verse blaadjes munt, komkommer of citroen. Je kunt ook fruit toevoegen zoals blauwe bessen, frambozen, sinaasappel of aardbeien (voor de PowerSlimmers vanaf fase 2).

Laat alle bewerkte producten met suiker zoveel mogelijk achterwege zoals:

• Koekjes
• Chips
• Snoep
• Toetjes
• Kant- en klaar maaltijden
• De meeste soorten ontbijtgranen
• Kant- en klare salades voor op brood
• Snacks als Sultana, Evergreen, mueslirepen etc.
• Frisdrank
• Energydranken
• Vruchtensappen
• Etc. (helaas zou deze lijst anders veel te lang worden).

Geniet!

Het is natuurlijk hartstikke goed dat gezond eten zo onder de aandacht is nu, maar je moet wel kunnen blijven genieten. Ga je lekker uit eten? Geniet daar dan ook intens van, ook al heb je wat meer gepakt dan de bedoeling was. Voel je niet schuldig, want dan raak je in een neerwaartse spiraal. De dagen daarna doe je het gewoon wat rustiger aan en neem je vaker een lekkere salade met verse zalm of kipfilet en lekker veel groentes. Uiteindelijk gaat het tenslotte om de balans!

Probeer lekker te variëren met verschillende groentes (van het seizoen) en met vlees, vis en dan weer eens vegetarisch. Kijk voor inspiratie bij de koolhydraatarme recepten. Je zult merken dat een goed gevoed lichaam ook veel minder vraagt om ‘slecht’ eten zoals koek, snoep en chips. Resultaat: minder eetbuien en dat zie je ook terug op de weegschaal.

En vraag jezelf ook af hoeveel dat stuk taart bijvoorbeeld voor jou waard is. Als ze hier op het werk trakteren en er is een abrikozenvlaai dan sla ik met gemak over. Voor mij is abrikozenvlaai een zesje waard. En dat is niet hoog genoeg om al die extra calorieën naar binnen te werken. Maar als er zelfgemaakte monchoutaart is of Oreo cheesecake (zeker een 10 waard!) dan pak ik een lekker stuk (niet te groot 😉 ) en geniet daar intens van.

Vroeger zou ik ook dat stuk abrikozenvlaai hebben gepakt en mezelf daarna heel schuldig hebben gevoeld. Nu ga ik alleen voor negens en tienen en komt dat schuldgevoel bijna nooit meer voor. Op deze manier maak je gewoon af en toe voor jezelf een uitzondering om van iets ‘slechts’ te genieten en dan doe je het de dagen erna weer wat rustiger aan. Een schuldgevoel werkt namelijk alleen maar averechts.

Velen zullen zich hier wel in herkennen, je voelt je zo rot dat je een gevulde koek hebt gegeten dat je die zak chips dan ook nog maar opeet. Maar heb je lekker genoten van dat heerlijk stukje taart, dan voel je je verzadigd en je lichaam blijft niet om eten schreeuwen. Op deze manier houd je de balans en kun je blijven genieten zonder schuldgevoel en blijf je ook mooi op gewicht. Let er wel op dat je niet iedere dag geniet van een stuk taart, maar doe het af en toe 😉 Zo blijft het ook een lekkere traktatie.

Voor iemand met orthorexia is dit natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Hier komt natuurlijke professionele hulp aan te pas. Hoe sneller je erbij bent, hoe groter de kans op herstel.

Natuurlijk heb je als je gezondheidsfreak niet meteen orthorexia. Maar zorg dat het geen obsessie wordt en dat je nog wel steeds kunt af en toe kunt genieten van jouw guilty pleasures 😉 Enjoy!